وجه تسمیه شهر
نام قدیم این شهر دهبید بوده است که در واقع از دو بخش جدا گانه دهبید و خرمی تشکیل گردیده است. علت نامگذاری این منطقه به شهر دهبید نیز نظرات مختلفی وجود دارد که بارزترین آن وجود درختان بید زیاد در این منطقه میباشد و در برخی سفر نامههای اروپایی نیز به این موضوع اشاره شدهاست.
علت این نامگذاری قدیم این منطقه به خرمی را به خاطر وجود دره حاصلخیزی دانستهاند که در قدیم محل خوش آب و هوایی برای ایلات قشقایی برای ییلاق تابستانه آنها به شمار میآمدهاست. نظر دیگری نیز برای علت این نامگذاری وجود دارد که میگویند منطقه امازاده شهدا(جایی نزدیک خرمی) پیش از این و در دوران هخامنشی به خاطر هوای سرد به عنوان اقامتگاه تابستانی کورش کبیر بوده و چون آب زیاد و زیبایی در دور آن بنا میگردیده آن محل را فره آب نام نهادند که به مرور زمان و تغییرات گویش به فره -فرهی و اکنون خرمی مبدل شدهاست.
تاریخچه و پیشینه شهر
صفا شهر یکی از شهرهای باستانی ایران است که سابقه ی تمدن ۳۰۰۰ هزار ساله در آن می درخشد .در اینجا به برخی از آثار و بناهای تاریخی و میراث فرهنگی آن اشاره می کنیم
– قصر بهرام گور :قصر سرخ بهرام ،معروف به تل خاکی از قصر های هفت رنگ و هفت گانه واقع در مرکز شهر صفاشهر که از بناهای باقی مانده از دوران پیش از اسلام و دوره ساسانیان می باشد. که با توجه به سفالهای کشف شده بر روی تپه مشخص می شود که قبل از تاریخ ساخته شده است. این محل به تاریخ۲۵/۱۲/۱۳۷۹در آثار ملی ایران، توسط سازمان میراث فرهنگی استان فارس به ثبت رسیده است
– امام زاده ابراهیم معروف به شهدا: ساختمان این امامزاده از لحاظ تاریخی و معماری و مذهبی بعنوان یکی از شاهکارهای معماری در شمال فارس است که متأسفانه بدلیل کم توجهی مسؤولین روبه زوال است ..
۳- کاروانسرا:کاروانسرا های متعددی همچون کاروانسرای صفاشهر«قاجاریه » که نماد تاریخی شهر می باشد و متعلق به دوران صفویه وپس از آن است مهمترین آن ها نیز هم اکنون در مرکز صفاشهر ،به عنوان مدرسه علمیه مورد استفاده قرار می گیرد.
۴-تپه های باستانی خرّمه: این تپه ها که در مسافت ۴ تا ۸ کیلومتری جنوب صفاشهر قرار دارد،دوران های مختلف تاریخی پیش و پس از اسلام را در بر می گیرند.
۵- غار دیو: این غار در حوالی روستای شهید آباد واقع شده و مربوط به دوره ساسانیان است .